Vanmorgen kreeg het wetsontwerp verpleegkunde groen licht op de federale ministerraad. Als we in de toekomst hoogstaande zorg in ons land willen blijven verzekeren, moeten we niet alleen volop blijven investeren in onze gezondheidszorg, maar ook de inzet van ons zorgpersoneel herbekijken. Daarom werkt minister van Sociale Zaken en Volksgezondheid Frank Vandenbroucke aan een brede hervorming van het verpleegkundig beroep om iedereen klaar te stomen voor de toekomst én om de aantrekkelijkheid van het beroep te verhogen. Dit wil zeggen dat we niet alleen de verpleegkundige profielen, maar ook verpleegkundige handelingen in hun geheel onder de loep nemen en dit met één doel: alle verpleegkundigen in de praktijk naar waarde inzetten”, zegt Vandenbroucke. “Vandaag hebben we het kader beslist om het beroep van verpleegkundige eindelijk de 21ste eeuw in te loodsen.”
We hebben nood aan vele nieuwe personen in de zorg, maar ook aan diverse verpleegkundige profielen om alle verschillende zorgtaken – gaande van intensieve zorg in een ziekenhuis tot thuisverpleging – in te vullen. Met de vooruitgang van de geneeskunde en de stijgende levensverwachting is het aantal mensen met chronische aandoeningen flink toegenomen. De zorgvraag zal daardoor de komende jaren blijven stijgen en bovendien wordt die chronische zorg – maar ook de acute zorg – steeds gespecialiseerder en technologischer. De volgende jaren wordt de uitdaging om niet alleen voldoende, maar ook sterk theoretisch en praktisch geschoold personeel te vinden alleen maar groter.
Om de duurzaamheid van onze gezondheidszorg te garanderen, is het onze plicht om ons te bezinnen over een adequate inzet van het zorgpersoneel: hoe kunnen we de zorg anders organiseren en taken herverdelen binnen en tussen teams? Hoe kunnen we ervoor zorgen dat de zorg op een meer geïntegreerde manier georganiseerd wordt en knowhow gedeeld kan worden tussen de verschillende leden van een interdisciplinair team?
Ondanks de vastgestelde tekorten worden verpleegkundigen in de praktijk vaak nog onvoldoende naar waarde ingezet. Zo wordt nog veel tijd gespendeerd aan taken die even goed of beter door anderen kunnen worden gedaan, denk aan administratie, huishoudelijke taken of hygiënische basiszorgen. Maar evengoed is de autonomie van de verpleegkundige vaak nog te beperkt om hun competenties ten volle te benutten. Zo heeft een verpleegkundige nog steeds een doktersvoorschrift nodig om een pijnstiller toe te dienen aan een patiënt, of is er nog geen wettelijke regeling om de autonomie van verpleegkundig specialisten – zijnde verpleegkundigen met een masteropleiding die minstens 6 jaar gestudeerd hebben – te versterken. De inzet van verpleegkundig specialisten kan nochtans een enorme meerwaarde hebben voor onder meer de opvolging van patiënten met complexe chronische aandoeningen.
Een brede hervorming waartoe we met dit wetsontwerp een belangrijke stap zetten, is dus écht nodig om onze verpleegkundige zorg klaar te stomen voor de toekomst én de aantrekkelijkheid van de verschillende profielen en functies in de verpleegkunde te verhogen. Zo zorgen we dat ook andere zorgverstrekkers – die uiteraard deel uitmaken van een gestructureerd zorgteam – bepaalde verpleegkundige verstrekkingen kunnen stellen en dat binnen een correct juridisch kader. Maar evengoed zorgt dit wetsontwerp dat ook nieuwe taken kunnen worden toebedeeld aan verpleegkundigen.
Een mooi beroep, met tal van opties en doorgroeimogelijkheden
Het wetsontwerp bevat een nieuwe en toekomstgerichte definitie van de verpleegkunde. Onder meer het holistische karakter en het relationele aspect van het beroep worden benadrukt. De nieuwe definitie erkent niet enkel de feitelijke rol van verpleegkundigen in ons gezondheidszorgsysteem, maar laat ook nieuwe evoluties in de verschillende profielen en functies toe, zoals bijvoorbeeld de verdere ontwikkeling van verpleegkundige consultaties voor verpleegkundigen verantwoordelijk voor algemene zorg, gespecialiseerde verpleegkundigen en verpleegkundig specialisten, alsook een versterkte rol voor verpleegkundigen in de huisartsenpraktijk. Met het wetsontwerp zorgen we ook voor een verdere verankering van de zogenaamde zorgladder in de verpleegkunde. Deze zorgladder is een toekomstgericht functiemodel in de verpleegkunde, met een breed scala aan van waardevolle functies binnen de verpleegkunde. Elkeen oefent daarbij de verpleegkunde uit op zijn of haar niveau, met de nodige autonomie, binnen een team en met doorgroeimogelijkheden tussen de functies. Profielen en functies binnen de verpleegkundige zorg gaan aldus vanaf het niveau van zorgkundige (1 jaar opleiding), over de basisverpleegkundige (de nieuwe functie die werd ingevoerd met de wet van 28 juni, 3-jarige HBO5-opleiding), de verpleegkundige verantwoordelijk voor algemene zorg (4-jarige bachelor), verschillende specialisaties in de verpleegkunde, de verpleegkundig specialist (master) tot de klinisch verpleegkundig onderzoeker (doctoraat). Dit regelgevend werk werd vandaag verder verankerd.
“Met deze nieuwe visie op de verpleegkunde en met de nieuwe zorgladder komen we tot een alomvattende hervorming en modernisering van het verpleegkundig beroep. We zorgen voor interessante functies binnen het verpleegkundig beroep, die beschikken over de nodige autonomie om hun talent ten volle tot hun recht te laten komen en waarbij interessante doorgroeimogelijkheden binnen het beroep mogelijk zijn. Tegelijkertijd zorgen we ervoor dat verpleegkundigen zich kunnen focussen op hun kerncompetenties. Zo loodsen we het verpleegkundig beroep eindelijk de 21ste eeuw in”, zegt Vandenbroucke.
Naar meer samenwerking
Met de invoering van het gestructureerd zorgteam worden tot slot nieuwe mogelijkheden gecreëerd voor een andere organisatie van de zorg binnen interdisciplinaire teams. Het principe laat toe om met de nodige garanties voor de kwaliteit van de zorg, de verpleegkundige zorg in teamverband op te nemen. Het principe creëert de mogelijkheid dat bijvoorbeeld een kinesist, ook bepaalde verpleegkundige verstrekkingen kan stellen, onder delegatie van de verpleegkundige verantwoordelijk voor algemene zorg en uiteraard mits de nodige opleiding.
Het wetsontwerp is een belangrijke stap in de hervorming van het verpleegkundig beroep, maar het werk is nog niet af. De komende maanden wordt onder meer werk gemaakt van een verdere versterking van de bevoegdheden van verpleegkundigen verantwoordelijk voor algemene zorg (met een bachelordiploma) en de verdere uitrol van de functie van verpleegkundig specialist (met een masterdiploma).
Het wetsontwerp en memorie van toelichting vindt u als bijlage: